Ho'e Pupareni Uira Maramarama (Smart Grid) i te Fare Ha'apiira'a Tuatoru

Ua vauvau mai te Mono-Peretiteni i roto i te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te ho'e anira'a tauturu moni no te horo'a na te Fare Ha'apiira'a Tuatoru no Porinetia farani, no te tamau noara'a'tu i te paturu faufa'a monira'a i te ho'e parau tuatapapa piihia « MIREIL », no ni'a i te tuatapapara'a i te mau pupa reni na'ina'i maramarama, ia au i te fa'aaura'a pu'etau matahiti rau ADEME-Haufenua.

Taua parau tuatapapara'a ra, o te ravehia mai na ma te manui rahi i roto i te matahiti matamua e Franco FERRUCCI tane, i roto i te Pu 'ihi ma'imira'a GEPASUD, no te hamanira'a ia i te ho'e hoho'a no te pupa reni ha'iha'i maramarama, e tano no te mau fenua mai to tatou nei, no te fa'ahotu tanotanomaita'i i te mau ito fa'a'apihia e fatuhia nei e Porinetia farani e na reira atu, no te fa'aiti i to'na ta'amura'a i ni'a i te mau mori 'arahu. Ua riro te reira tuatapapara'a ei tahua rahi note 'ihi ma'imira'a e no te mau 'ohipa 'api. .
I roto i te matahiti matamua no taua parau tuatapaparaa ra, ua niuhia te mau tapura 'ohipa i ni'a iho i te hamanira'a e te ha'aputura'a i te to'eto'e. E fa'a'itehia mai te mau numera matamua i te 'eperera 2017, te fa'aora'a i tereira fa'anahora'a i roto i te ho'e pupa reni ha'iha'i huru 'a'ano atu a na roto i te tamatamatara'a. E rave ato'ahia te reira mau hoho'a i ni'a i te tai è atu mau fare rarahi e aore ia 'amuira'a fare rarahi, no te fa'a'ohipa i te reira hoho'a.

Ma te ti'aturi e pahono mai te reira i te mau fa no te Hoho'a no te Fa'arava'ira'a Itouira 2015-2030 a Porinetia farani, ua ha'amana te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te tu'ura'a mana'o o te Mono-Peretiteni, ti'a'au i te mau Ito.

No te tahi è atu mau ha'amaramaramara hau atu no ni'a i te mau « smart grids », mau pupa reni uira maramarama », e rave rahi te mau mana'o tu'u o te CRE no te mau motura 'ihi roro ha'apiira'a i ni'a i teie tahua i muri nei : http://modules-pedagogiques.cre.fr/m4/index.html


Ho’e fare rahi mauha’ a tautaira’a i ni’a i te tahua no te roto miti no Faratea

No te fa’arahi i te tauturura ‘a i te feia ‘aravihi no te toro’a rava’ai, ua fa ‘aau te ‘Apo’ora’ahau e ha’amaita’i e rave rahi mau tahua o tei horo’ahia i roto i te Fa’aterera’a no te mau Punavai Faufa’a Moana e no roto i te fenua, e no te tuha’a ihoa ra no te tahua roto moana no Faratea o te pu’ohu ra e 8 839 metera tuea, o tei horo’ahia e tae roa mai i teie mahana i roto i te rima no te faito ‘ahuru rahira’a feia rava’ai ‘aravihi no te poro no Taravao (Afaahiti e Faaone), o te vai matara noa i te ta’ato’ara’a no te huira’atira, no te tu’u atu i roto i te miti i to ratou mau poti.

Taua tahua ra, na roto i to'na mau faito rarahira'a e to'na ti'ara'a, ua riro ia ei mea tano maita'i no te ha'amau fa'ahotu i te ho'e pu no te mau tareni fa'ata'ahia no te mau tapura 'ohipa a te feia rava'ai, mai te hamanira'a i te pape to'eto'e 'apa'apa na'ina'i, ei vahi titora'a i te mau pahi i te mori, e aore a ia, mai te ho'e matete ho'ora'a i'a. Te hia'aira'a ru roa a'e o te feia rava'i o te pape to'eto'e ia no ta ratou mau tareni i te mahana tata'itahi. Notaua fa ra, ua fa'aotihia e patu i te ho'e fare rahi mauha'a rava'aira'a, e matini hamanira'a pape to'eto'e to roto, o te fa'arava'i mai a i te horo'ara'a i te pape to'eto'e nna te feia rava'ai no te mau poro ato'a no tai'arapu.

No te fa'atupu i te reira mau tapura 'ohipa, ua fa'ati'a te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te Fa'aterera'a no te mau punvai faufa'a moana e no roto i te fenua ia horo'a i te fa'aterera'a tapura 'ohipa no taua 'opuara'a ra i roto i te TNAD no te ho'e moni ta'ato'a aroarohia i ni'a i te 30 mirioni toata farane.


Ha'amanara'a i te tarifa no te hi'ora'a i te fa'atu'atira'a i ni'a i te pupa reni no te pu'etau 2017-2018 a te Pu no te mau fare rata e no te mau taniuniura'a, a « VINI e a Pacific Mobile Telecom » mai te fa'ata'ahia e te fa'aturera'a no te mau taniuniura'a

Ua ma'iti te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau e ha'amana i te mau tarifa no te matete rahi i rotopu i te mau pu fa'atere no te mau taniuniura'a. Teie atura ia o tei ha'amanahia ei 'ohura'a tarifa no 2017-2018 :
- Te tarifa hi'ora'a no te fa'atu'atira'a i ni'a i te reni reo o te OPT,
- Te tarifa hi'ora'a no te fa'atu'atira'a i ni'a i te reni no te mau tareni e vai i te fenua nei a OPT,
- Te tarifa hi'ora'a no te fa'atu'atira'a i ni'a i te reni no te tareni na roto ia Honotua a te OPT,
- Te hope'ara'a no te taniuniura'a reo VINI,
- Te hope'ara'a no te taniuniura'a reo PMT.


Ua mara'a te 'initi no te ti'ara'a 'ohipa e 2,8%

I roto i ta'na parau pia no te 26 no titema i ma'iri, ua 'ite mai te Pu no te Matutura'a e no te 'ava'e 'atopa 2016, ua mara'a te ti'ara'a 'ohipa no te tuha'a tapiho'ora'a i roto i te patura'a, te tapiho'ora'a e te hotera.

'Oia mau, na roto i te ho'e mara'ara'a 'api o tei 'iteahia i te 'atopa (+1,0%), ua mara'a te ti'ara'a 'ohipa i roto i te patura'a (+2,4%), te tapiho'ora'a (+1,4%), te hotera – te fare tama'ara'a (+0,7%) e i roto i te tahi at mau tareni (+1,0%). Ua iti rii maira 'oia i roto i te mau pu hamanira'a tauiha'a (-0.8%).

I roto i na 'ava'e 12, ua mara'a te 'initi o te ti'ara'a 'ohipa hau atu i te + 2,8 % 'are'a te tauira'a matahiti i 'iteahia mai i roto ho'e matahiti no te pu'etau 2011 e tae mai 2015, ua mau ia i ni'a i te - 1,1 %.

Te reira, 'au a'e ia te numera tauto'ora'a tamau i fa'a'ohipahia mai e te 'Apo'ora'ahau e te ho'era'a te mau puai ora no te Fenua no te ha'amahuta i ta tatou fa'arava'ira'a faufa'a.

E mea rahi a o te toe nei no te tinai i te 'orera'a e roaa te ho'e ti'ara'a 'ohipa o tei 'ota'ahia mai e na matahitii 10 i mahemo i Porinetia nei. Tera ra, ua riro teie mau numera hope'a no te hope'ara'a o 2016, ei mau numera tia'iturura'a no te matahiti 2017, o te titauhia ia riro mai ei matahi no te 'arora'a ia tupu mai te ti'ara'a toro'a 'ohipa.


Re ta'a-è na te 'Apo'ora'ahau

I muri a'e i na tata'ura'a e 3 no te fa'atupu i te fa'ahotura'a i te mau taiete 'ohipa o tei fa'ahaerehia mai na i te tetepa ra 2016, ua hina'aro te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau e horo'a ho'e re ta'a-è hau na te 'Apo'ora'ahau, no te fa'arava'ira'a faufa'a fa'a'ohu e no te rorouira.

No te fa'atupu i te reira, ua ha'amauhia mai ho'e Tomite o te 'amui i te mau Fa'aterera'ahau ato'a no te fa'arava'ira'a faufa'a, no te fa'a'apura'a e no te 'arutaimareva.
Ua putuputu taua Tomite ra i te mahana pae ra 23 no titema 2016 i te hora 9 i te po'ipo'i i te Fare Pote'e i te Fa'aterera'ahau no te Ha'amahutaraa Fa'arava'ira'a Faufa'a, no te ma'itira'a i taua 'aito ra no taua re ta'a-è ra no roto mai i te mau tuha'a i fa'ahitihia'tu na.
No reira, te mau 'afa'i 'opuara'a o tei tape'ahia mai no taua mau tuha'a ra no te rapa'aura'a ma'a, no te fa'arava'ira'a faufa'a fa'a'ohu e no te rorouira, o te Taiete Fa'aapu Porinetia ia e o Tahiti Costomize e o Fenua Market.

E tupu te 'operera'a i te mau re hau i te 'ava'e tenuare 2017.


Horo'ara'a i te mau tauturu fafa'a moni na roto i te fa'anahora'a tauturu no te ha'afaufa'a i te mau tapiho'ora'a na'ina'i e te mau fare tama'ara'a

Na roto i te fa'anahora'a no ta'na hoho'a no te ha'amahuta i te fa'arava'ira'a faufa'a, ua ha'amau mai te Haufenua i te ho'e tauturu no te f'ahotu fa'ahou i te mau tapiho'ora'a na'ina'i e i te mau fare tama'ara'a no te mape'e ia ratou i roto i ta ratou mau 'opuara'a no te ha'amaita'i mai i te fa'atianira'a ia pupara rahi atu te hoani i ta ratou mau poro ho'ora'a e i ta ratou mau fare tama'ara'a i Porinetia farani.

No te reira, ua fa'aoti te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau e horo'a ho'e tauturu i ni'a i te faito :
- na te Taiete SARL KILI CORNER ;
- na te Taiete SARL HAMANIRA'A FARAOA MONAMONA BON APETAHI.


Horo'ara'a i te mau tauturu moni na roto i te mau fa'anahora'a tauturu mauha'a na te mau taiete na'ina'i e tauturu no te fa'ahotu fa'ahou i te mau faretoa na'ina'i e te mau fare tama'ara'a

Na roto i te fa'anahora'a no ta'na hoho'a no te ha'amahuta i te fa'arava'ira'a faufa'a, ua ha'amau mai te Haufenua i te ho'e tauturu mauha'a na te mau taiete na'ina'i no te mape'e ia ratou i roto i ta ratou mau 'opuara'a no te fa'atupu e no te fa'ahotu i te tapura 'ohipa e ho'e tauturu no te fa'ahotu fa'ahou i te mau faretoa na'ina'i e te mau fare tama'ara'a o te tauto'o ra ia hani rahihia e te ta'ata i te haere pupara atu i ta ratou mau faretoa e mau fare tama'ara'a i Porinetia farani nei.

No te reira, ua horo'a te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau na te Totaiete EURL CARTE BLANCHE.


Horo'ara'a i te ho'e tauturu moni hapa no te terera'a 'ohipa roto na te mau pu a te hau no te ha'apiira'a no Porinetia farani, mau fare ha'apiira'a pirituarua e tuarua (EPEPF).

Mai te ha'amatara'a ha'apiira'a mai no 'atete 2016, ua fa'ahaere mai te Fa'aterera'ahau no te Ha'apiira'a, ma te 'apitihia mai e te mau ra'atira no te mau pu fare ha'apiira'a e te mau pupu 'ihi ferurira'a mana'o e ha'apiira'a, i te ho'e pu'etau no te fa'a'itera'a e no te ha'amaramaramara'a no ni'a i teie parau e te vaira te mau 'afata totiare fa'ata'ahia na te 'utuafare fetii ha'iha'i. Ua niuhia te fa'anahora'a no te mau 'afata totiare i ni'a iho i te fa'anahora'a no te ho'e 'afata tamatahiti. Horo'ahia mai e te Haunui na te mau pu fare ha'apiira'a no te tuatahi.

Ta'na fa matamua roa o te 'afa'ira'a ia i te ho'e tauturu no te mau piahi e mea fifi roa te ti'ara'a o to ratou mau 'utuafare fetii no te amo i te mau titaura'a eaore ra te mau ha'amau'ara'a no ni'a i te ha'apiira'a mai te mau ha'amau'ara'a no te 'ea (titi'a mata, no te parauparaura'a...), te mau ha'amau'ara'a no ni'a i te 'afa-nohora'a, e aore a ia, mai te mau ha'amau'ara'a no te mau mea hina'aro rahi roahia a'e (te mau 'a'ahu, te mau parau ti'ara'a ma'a,etv....). E fa'atere'auhia te ti'a'aura'a i te reira mau 'afata totiare i roto ia au i te mau titaura'a no te ora'a e no te mau hia'aira'a o te mau 'utuafare fetii. Ua fa'a'ohiehia te mau fa'aturera'a no te horo'ara'a i te reira mau 'afata ia vitiviti i te pahonohia te mau hia'aira'a o te mau utuafare fetii. 'Oia mau, 'eiaha te fifi faufa'a moni o te mau 'utuafarefetii ia riro ei tape'a i te manuiara'a o te ha'apiira'a a te ho'e piahi.

Ua rave a'ehia na te ho'e 'opereperera'a matamua roa i te mau faufa'a moni na ni'a i te mau pu fare ha'apiira'a i te ha'amatara'a ha'apiira'a no 'atete ra. I roto i ta'na putuputura'a no te 28 no titema 2016, ua ha'amana te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau no te 28 no titema 2016, ua ha'amana te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau, e horo'a i te ho'e tauturu moni hapa no te terera'a 'ohipa roto a te mau EPEPF o tei 'iteahia to ratou mau hia'aira'a e o tei tano te mau tumu ia au i te vehirata i fa'ata'ahia. Tei ni'a taua tauturu moni ra i te faito 10 377 893 toata farane, o te 'opereperehia'tu na ni'a i te mau pu fare ha'apiira'a e tere ra ia au i te mau titaura'a i ha'amauhia e i te 'aimamaura'a o te mau 'afata faufa'a totiare no te ono 'ava'e matamua o te matahiti ha'apiira'a 2016-2017.


Horo'ara'a i te ho'e tauturu moni no te terera'a 'ohipa roto a te Pu no te Feia 'Api e no te mau Tu'aro no Porinetia farani

Ei rave'a e mara'a ai ai i te Pu no te Feia 'Api e no te mau Tu'aro no Porinetia farani (PFTPF=IJSPF) e fa'atere'au noa i ta'na tareni no te ti'a'au e no te fa'atere'au i te ta'ato'ara'a no ta'na mau mauha'a tu'aro e totiare-ha'apiira'a, ua horo'a te Haufenua na taua Pu ra ho'e tauturu moni terera'a 'ohipa roto.

No reira, ua hi'opo'a te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau no te 28 iho nei no titema 2016, ho'e pu'eparau anira'a tauturu moni terera'a 'ohipa roto no te ho'e faito e 70 000 000 toata farane, no te rave i te mau tapura 'ohipa no te tata'ira'a, no te fa'a'apira'a, no te fa'atanora'a i ni'a i te titaura'a a te ture, te mau tute no te hi'opo'ara'a, e te mau moni 'ohipa tapatana rau no taua mau pu tu'aro ra.


Horo'ara'a i te mau tauturu moni no te terera'a 'ohipa roto a te mau ta'atira'a tu'aro e a te feia 'api.

Ua hi'opo'a te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau e 25 mau pu'eparau anira'a tauturu moni no te paturu faufa'a monira'a i te mau tapura 'ohipa rarahi a te mau ta'atira'a tu'aro no te ho'e tino moni ta'ato'a e 42 339 885 toata farane. Teie i muri nei te mau tauturu moni o tei horo'ahia :

Mau tauturu moni no te terera'a 'ohipa roto :

- TA'ATIRA'A TE MOOREA TAIETE, no te faito e 200 000 toata farane ;
- TA'ATIRA'A HEIVA I TATAKOTO, no te faito e 2 000 000 toata farane;
- TA'ATIRA'A MATA ARE VA’A, no te faito e 250 200 toata farane ;
- TA'ATIRA'A PIRAE VA’A, no te faito e 100 000 toata farane;
- TA'ATIRA'A PUNAAUIA TAIETE FA'AHORORA'A POPO 'ORAPA, no te faito e 200 000 toata farane ;
- TA'ATIRA'A TU'ARO FAA’A FA'AHORORA'A POPO 'ORAPA “ARO”, no te faito e 200 000 toata farane ;
- TA'ATIRA'A TU'ARO MANU URA, no te faito e 1 990 733 toata farane;
- TA'ATIRA'A TU'ARO RAIRA, no te faito e 400 300 toata farane ;
- 'AMUITAHIRA'A NO TE MAU 'OHIPA RAITA , no te faito e 1 500 000 toata farane;
- TOMITE NO TE MAU TU'ARO E FEI 'API NO TAIARAPU TO 'O'A O TE RA, no te faito e 1 500 000 toata farane ;
- 'AMUITAHIRA'A NO TE MAU TA'ATIRA'A A TE FEIA 'API NO PUNAAUIA, no te faito e 2 000 000 toata farane ;
- 'AMUITAHIRA'A TAHITI NO TE 'IE, no te faito e 4 767 000 toata farane;
- 'AMUITAHIRA'A TAHITI NO TE MAO'ARA'A POPO I ROTO I TE 'ETE, no te faito e 5 521 000 toata farane ;
- 'AMUITAHIRA'A TAHITI NO TE 'IE E NO TE FA'ATUPURA'A I TE « TAHITI PEARL REGATTA », no te faito e 2 000 000 toata farane;
- 'AMUIRA'A TU'ARO A TE MAU FARE HA'APIIRA'A TUATAHI, no te faito e 1 702 000 toata farane ;
- TOMITE NO TE MAU TARENI 'OIRE NO TAI'ARAPU TO 'O'A O TE RA, no te faito e 600 000 toata farane ;
- 'AMUIRA'A NO TE TU'ARO HA'APIIRA'A PORINETIA no te faito e 2 657 000 toata farane ;
- 'AMUITAHIRA'A PORINETIA NO TE TAPUTO E NO TE MA TARENI AUTOTAIETE, no te faito e 2 000 000 toata farane ;
- TA'ATIRA'A FA'AHORORA'A POPO 'ORAPA TAIETE NO PIRAE, no te faito e 200 000 toata farane ;
- PU NO TE FEIA 'API E NO TE MAU TU'ARO NO PORINETIA FARANI, no te faito e 4 164 000 toata farane ;
- TA'ATIRA'A AUTAIPERA'A NO TE FARE HA'APIIRA'A TUARUA PAULO GAUGUIN, no te faito e 1 480 592 toata farane ;
-
Tauturu moni no te fa’ahotura’a:

- TA'ATIRA'A TU'ARO PADDLING CONNECTION , no te faito e 4 146 600 toata farane
- TA'ATIRA'A TAHITI TAPUTO TAPONE 'IMIRA'A, no te faito e 375 000 toata farane ;
- 'AMUITAHIRA'A PORINETIA NO TE TAPUTO TAPONE, no te faito e 3 500 000 toata farane.


Mau tarena ha'apiira'a 2017/2018, 2018/2019 et 2019/2020.

Ua ha'amana te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te tarena ha'apiira'a toru matahiti mai te 2017 e tae atu i te 2020 a te ta'ato'ara'a no te mau fare ha'apiira'a, CJA e mau pu fare ha'apiira'a no Porinetia farani.

Ua fariihia mai teie tarena e te Tomite Teitei no te Ha'apiira'a i te 15 no titema i ma'iri a'e nei. Ia au i te fa'anahora'a ture, e 36 hepetoma i roto i te matahiti ha'apiira'a, ma te tu'u ato'a mai i roto i te mau mahana 'ohipa 'ore hapa a Porinetia farani. E 9 'afa mahana no te mau farereira'a 'ihi roro ha'apiira'a no te mau ha'apii tamarii no te tuatahi.

Ua hna'aro te Fa'aterera'ahau no te Ha'apiira'a e hamani mai ho'e noa tarena na te ta'ato'ara'a, no te fa'atano ato'a i ni'a i te mau tarena a te mau tuatahi e tuarua i ni'a i te ta'ato'ara'a no te fenua no Porinetia farani no te pahono i te mau hia'aira'a o te mau 'utuafare fetii, e te haere ra ta ratou mau tamarii i te ha'apiira'a i roto i te mau pu fare ha'apiira'a tuatahi e i roto ato'a i te maupu fare ha'apiira'a tuarua. E fana'o ato'a ia te mau piahi no te tuarua ho'e hepetoma fa'afa'aeara'a ha'apiira'a i te 'ava'e me e te araira'a 'eiaha ia amo noa noa ma te mutu 'ore 11 hepetoma ha'apiira'a tamau.

E 'iriti mai teie tarena i te tuhara'a tamau e te titi'aifaro i roto e 5 hepetoma ha'apiira'a ma te tano maita'i te mau fa'afa'aeara'a ha'apiira'a. Na roto i te fa'atanora'ahia te mau fa'afa'aeara'a i nhi'a i te mau mahana 'ohipa 'ore, e fa'aiti maite reira i te fa'ataura'a i te haere i te ha'apiira'a.

Te mau pu'etau no te mau fa'a'orera'a ha'apiira'a no te ho'e roara'a e piti hepetoma na te reira e 'iriti i te 'uputa ia ho'i te mau tamarii o te mau motu, e haere ra i te ha'apiira'a i roto i te mau pu fare ha'apiira'a, i roto i to ratou mau 'utuafare fetii. Ua nehenehe na roto i te ma'itira'ahia te 'afata terera'a faufa'a no 2017,e amo i te fa'aho'ira'a hapa i te mau fa'a'orera'a ha'apiira'a, no te mau fa'a'orera'a ha'apiira'a no te Toussaint, i tamatahia mai na i te 2016.


'Opuara'a ture 'Ai'a no ni'a i te Ture 'Avei'a no te Ha'apiira'a a Porinetia farani

Ua hi'opo'a te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te 'opuara'a ture 'Ai'a no ni'a i te Ture 'Avei'a no te Ha'apiira'a a Porinetia farani, o ei vauvauhia mai e o tei ha'amanahia e te ta'ato'ara'a o te mau mero no te Tomite Teitei no te Ha'apiira'a i te 15 no titema 2016.
Tae roa mai i teie mahana, ua riro noa na te Ture 'Avei'a no te Ha'apiira'a ei ture 'anetihia i ni'a i te Ture 'Ai'a n° 2011-22 no te 29 no 'atete 2011 o te fa'aoti ra i te mau fa'aturera'a tumu o ta te porotita ha'apiira'a e fa'a'ohipa no te ha'amara'ara'a. Ua natihia te reira mau fa'aturera'a o te fa'atupu mai i te hope'ara'a iho o te 'opuara'a ha'apiira'a no te « ho'e ha'apiira'a no te ta'ato'ara'a, te ho'e ha'apiira'a hotu, te ho'e ha'apiira'a vai matara »

Ua fa'atumuhiamai e ua ha'amanahia te Ture 'Avei'a no te Ha'apiira'a e te fa'aotira'a mana n° 2016-59/APF no te 7 no tiurai 2016. No reira, e turai 'oia i te porotita ha'apiira'a a Porinetia farani i roto i te ho'e arata'ira'a hotu, 'oia ho'i, te tanora'a i ni'a iho i te fa'a'ohipara'a i ni'a iho i te tahua (tavinira'a a te hau, tuha'a 'ihi roro ha'apiira'a, mau fare ha'apiira'a, mau pu fare ha'apiira'a) na roto i te fa'ata'ara'a i te mau fa ru roa a'e, te fa'a'ohipara'a i te mau tapura 'ohipa no roto mai, e te hamanira'a i te mau fa'a'itera'a o te matara mai na roto i te reira hotura'a.

I teie mahana, e mea titauhia ia ha'amauhia ei ture 'Ai'a. 'Oia mau, te fa'anahora'a e ha'amau i roto i te Ture 'Avei'a no te Ha'apiira'a i te ho'e hoho'a ture, o te 'itea ato'ahia mai e te e Porinetia farani e te Haunui, to'na ihoa ra fa no te hotu, i roto i te fa'aaura'a n° 99-16 no te 22 no 'atopa 2016 no ni'a i te ha'apiira'a i Porinetia farani. No reira, te ture no te Ture 'Avei'a Ha'apiira'a hamanihia ei ture na te reira e fa'ata'a mai i te mau mana'o tumu i te pae no te mau titaura'a a te ha'apiira'a, no te 'orera'a e manuia i roto i te ha'apiira'a. Te reira mau rave'a no te patura'a ia i te « ho'e ha'apiira'a no te ta'ato'ara'a, te ho'e ha'apiira'a hotu, te ho'e ha'apiira'a vai matara »

I roto i te hi'ora'a matamua, ua riro teie ture 'Ai'a ei rave'a no te ha'apuai i te mau fa'anahora'a no te tuha'a titaura'a ia haere i te ha'apiira'a. I Porinetia farani nei, ua fa'ahepohia te mau tamarii ato'a ia haere i te ha'apiira'a mai te 5 matahiti e tae atu ite 16 matahiti. E ti'ara'a mana te ha'apiira'a no te ho'e tamarii e ia fa'a'ohipahia te mau mea atoa ia aurarohia te reira. E nehenehe taua mau ha'apiira'a ra e horo'ahia i roto i te mau pu fare ha'apiira'a a te hau e ate unuma, na roto i te fa'aaura'a ta'atira'a e te Haunui, i roto anei i te mau 'utuafare fetii. Ua 'o'omohia i roto i teie ture 'Ai'a te ha'apiira'a i roto i te mau pu unuma.

Ua riro te fa'ataura'a i e haere i te ha'apiira'a ei ma'i e ei fifi i Porinetia farani nei. No reira, e mea titauhia ia fa'aarahia te mau ti'a mana no te reira fifi, ia araihia e ia tinaihia te fa'atau ha'apiira'a.

I te piti o te tuha'a, e fa'ata'a mai teieture 'AI'a i te titaura'a a te ture no te ti'ara'a o te mau piahi e fa'aru'e vave ra i te ha'apiira'a, ia 'iteahia ratou e te Fa'aterera'ahau no te Ha'apiira'a e ia mape'ehia ratou e te Fa'aterera'ahau no te Ha'apiira'a, e te tahua no te tauturura'a a te Fa'aterera'a Rahi no te Ha'apiira'a e no te mau Ha'apiira'a. Na te fa'aru'e vavera'a i te ha'apiira'a e fa'arahi nei i te mau fifi totiare e 'ore ato'a ai e o i ni'a i te ho'e ti'ara'a 'ohipa. E mea rahi te mau piahi o te fa'aea mai nei i te ha'apiira'a e 'aita nei a ta ratou e parau tu'ite e 'aita nei a ho'e iti noa a'e 'aravihi no te toro'a 'ohipa. I Porinetia farani nei, 'aita a e fa'autu'ara'a ture papu no te fa'aru'e vavera'a i te ha'apiira'a.

Ei fa'ahopera'a, teie 'opuara'a ture 'AI'a, e rave fa'ahou mai 'oia te mau tapura 'ohipa a te 'Apo'ora'arahi no Porinetia farani no titema 2015 ra, no te fa'ao e no te ha'afaufa'a i te fa'atianira'a ha'apiira'a (te tauturu a te mau ta'ata, e a te mau ta'atira'a no rapae'au, tauturu a te mau piahi tahito) ei mauha'a no te tatara i te mau fifi, i roto i te mau fa'atere fare ha'apiira'a, i te mau fa'atere pu fare ha'apiira'a no te tuarua e no te mau pu ha'apiira'a ia fana'o te ta'ato'ara'a i te ho'e ha'apiira'a maita'i e te ho'e ha'apiira'a toro'a no te ta'ato'ara'a. Ua riro te 'o'omora'a i te reira i roto i te Ture 'Avei'a no te Ha'apiira'a ei rave puai no te arai i te mau fa'ahuehuera'a i roto i te mau fare ha'apiira'a no Porinetia farani.


Nominora'a ia Manouche Lehartel vahine ei Fa'atere vahine Mono Pu'etau Tia'i no te Fare Manaha no Tahiti e no te mau Motu

Ua fa'a'ite mai te Fa'aterehau no te Ta'ere i mua i te 'Apo'ora'a a a te mau Fa'aterehau i te nominora'ahia ei Fa'atere vahine Mono Pu'etau Tia'i o Manouche LEHARTEL, i ni'a i te Fa'aterera'a no te Fare Manaha no Tahiti e no te mau Motu. 'Oia mau, o Théano JAILLET, o tei amo mai na i te ti'ara'a Fa'atere vahine no te Fare Manaha a 5 matahiti i teie nei, ua manuia mai nei 'oia i roto i te hi'opo'ara'a haunui e nehenehe ai 'oia e o i roto i te tino no te mau tino mana ha'aputu faufa'a tauiha'a a te fenua. E 'uputa fa'ahiahia rahi mau te reira no'na, e ua ha'apoupou atu te Fa'aterehau no te Ta'ere ia'na no te reira ti'ara'a toro'a 'api e te hanahana 'oa'oa.

Ei rave'a no te paruru arai tamau noara'a i te tapura 'ohipa 'ihi 'imira'a rave'a o tei ha'amauhia no na matahiti e piti e haere maira i mua nei, no te pae no te 'ihi rave'a 'aravihi ta'ee a Porinetia farani, e amo mai ia o Manouche LEHARTEL vahine i te Fa'aterera'a o te Fare Manaha. 'Inaha, ua amo maoro mai na 'oia i te ti'a'aura'a i taua pu ra : Fa'atere vahine tahito no te Fare Manaha, tei roto roa 'oia i taua tareni ra, na ni'a i to'na ti'ara'a Vana'a Faremanaha no te miti'a'iri ha'aputura'a i te mau tauiha'a ha'aputu.