Te mau tauturu moni na te mau 'Ōire

Ua ha'amana te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau e mau tauturu moni 'āpi no te mau tapura 'ohipa no te fa'ahotura'a no roto mai i te mana 'arutaimareva o te mau 'Ōire. Tei ni'a te reira mau tapura 'ohipa i te ho'e fa'ahotura'a 'amuimuihia te ta'ato'ara'a hau atu i te 700 mirioni toata farane e te fana'o ra ratou i te hō'ē tauturu maita'i na Porinetia farani, i ni'a i te faito piri i te 300 mirioni toata farane.

Te reira, a tahi, no te tuha'a ia no te piti o te fa'anahora'a matahiti 2016 no te mau faufa'a moni fa'aotihia e te Piha na te Tomite no te Ha'amaita'i i te mau 'Ōire, i te mau tuatapapara'a e ravehia i Teva I Uta no ni'a i te hō'ē 'ōpuara'a no te hō'ē horora'a pape na raro i te fenua i 'Atimaono, te 'imi ra te 'Ōire e ha'amara'a i tā'na mau rave'a fa'arahira'a i te mau faito pape, a fa'aiti noa mai ai i tā'na 'aimamaura'a uira. E titau te reira 'ōpuara'a i te mau rave'a fa'aterera'a pape papu.

Te tahi atu mau tapura 'ohipa e 3, ua tapurahia ia i rotopu i tei tapura a'enahia no te matahiti 2017 e te Tomite Pairati o te Parau Fa'aau no te mau 'Ōpuara'a a te mau 'Ōire 2015-2020 o tei ta'iruru na i te 3 no mati i ma'iri a'e nei. Ei ha'amana'ora'a, te mau 'Ōpuara'a a te mau 'Ōire o tei paturu faufa'a monihia na roto i te fa'anahora'a parau fa'aau parauhia « Fa'aaura'a no te mau 'Ōpuara'a » fa'ata'a ta'a-è-hia, e te reira no te taime matamua roa i roto i te Ara-Moana, mai to'na tu'urimara'ahia mai i te 2015 ra, i roto i te mau tapura 'ohipa no te mau fa'ahotura'a 'arutaimareva a te mau 'Oire ( te mau pehu, te mau pape viivii, e te pape ma no e inu), o te fana'o i te tauturu a te Haunui e a te Haufenua, o te taa-è te huru tauturu monira'a, ia au i te rahira'a huira'atira o te 'Ōire, mai 85 e tae atu i te 95 % no te monho'o ta'ato'a o te fa'ahotura'a.

Mea na roto i te reira hi'ora'a, to te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau, ha'amanara'a i te mau 'ōpuara'a no te fa'arava'ira'a i te pape ma no te inu, i te mau 'Ōire no Hitia'a o te Rā (te mau tapura 'ohipa no te fa'a'āpi i te pupa 'auri 'ōperera'a pape e te tu'ura'a i te mau uati pape tata'itahi) e to Puna'auia (te tu'ura'a i te mau uati pape tata'itahi i rotopu i te tuha'a no te ma taiete hamanira'a tauiha'a no Puna'auia e te PK 18). Te ha'amau'ara'a no te reira noa e piti tau tapura 'ohipa, tei ni'a ia i te hō'ē tuha'a na te Haufenua i te rahira'a e 281 mirioni toata farane, no te hō'ē fa'ahotura'a ta'ato'a TTC e 661 mirioni toata farane. Te tuha'a a te Haunui, hō'ē a ia faito e ta te Haufenua te rahira'a i tapurahia.

Ua hi'opo'a ato'a mai te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau ma te maita'i i tā'na tareni i roto i te tareni no te 'ōpuara'a fa'ahotu 'api i te 'Ōire no Bora Bora, i te pae no te ha'afaufa'ara'a i te mau pehu. Te titau maira te reira tareni, ia fa'atupuhia ho'e pu rapa'aura'a ia au i te huru no te tamarura'a i te mau pehu hi'o, o te reira mau pehu, ia oti ana'e i te rapa'auhia e i te ha'aputuhia, e riro mai ia ei materia no te patura'a e hina'arohia no te mau tapura 'ohipa hamanira'a poromu e aore ra BTP i te vahi e te i te ti'ara'a o te one te tairoto. Te vai nei ia te faufa'a no te tia'iturura'a e te reira 'Ōpuara'a fa'a'āpira'a e fa'a'ana'anatae ato'a ia i e tahi atu mau 'Ōire, no te rave ato'a ra'a i te reira huru fa'anahora'a.

No reira, e tauturu te Haufenua, na roto i tā'na tauturura'a faufaa moni e tā'na mape'era'a i te mau 'Ōire, na roto i te fa'anahora'a no te Fa'a'aura'a o te mau 'Ōpuara'a fa'ata'ahia na te mau 'Ōire, i ni'a i te faito hau atu i te 295 mirioni toata farane tauturu moni no tera e 3 mau tapura 'ohipa i fa'ahitihia. Ua tapura ato'ahia te tahi atu mau tapura 'ohipa no 2017, o te fa'ahitihia i mua iti noa nei.


Horo'ara'a i te mau tauturu faufa'a moni na te mau taiete

No ta'na tapura 'ohipa no te ha'amahuta i te fa'arava'ira'a faufa'a, ua ha'amau mai te Haufenua e piti fa'anahora'a tauturu. Te matameha'i, no ni'a i te hō'ē tauturu mauha'a a te mau taiete 'ohipa rii na'ina'i (AEPE) no te tauturura'a ia ratou i roto i te rātou mau 'Ōpuara'a no te fa'atupu e aore ia no te fa'ahotu i ta rātou tapura 'ohipa.

Te piti, o te 'iriti mai ia i te hō'ē tauturu no te fa'ahotu fa'ahoura'a i te mau faretoa rii na'ina'i e te mau fare tama'ara'a (ACPR) no te tauturura'a atu ia rātou i roto i ta rātou 'Ōpuara'a no te fa'arava'i i ta ratou tapura 'ohipa no ta rātou ihoa mau vahi tapiho'ora'a tauiha'a e aore ra fare tama'ara'a i Porinetia farani.

No te mape'era'a e to'o 17 mau Totaiete o tei ani mai hō'ē no taua na tauturu ra e piti, ua farii te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau e horo'a i te mau tauturu faufa'a moni no te hō'ē faito e 30 187 000 toata farane.
Mai te 'ōmuara'a mai o teie matahiti,

- 182 032 590 toata farane o tei horo'ahia na e 139 mau totaiete 'ohipa na roto i te fa'anahora'a AEPE, e
- 148 810 500 toata farane o tei horo'ahia na e 93 mau totaiete 'ohipa na roto i te fa'anahora'a ACPR
No te hō'ē faito ta'ato'a e 330 843 090 toata farane o tei horo'ahia na e 232 mau taiete 'ohipa..


Tape'ara'a i te mau moniho'o o te mau mori 'arahu i te 1 no 'ātete

I te mau tai'o mahana e fa'atomohia ai te mau hotu mori 'arahu, te mau moniho'o CAF fa'ahurihia ei Toata farane, ua topa rahi ia na roto i te topara'a te moni huihui i ni'a i te matete no Singapour. No reira, ua topa te mori tapau 'ore e 6,5 %, te mori 'arahu e 5%, e te mori hinu e 4,3 %.

Te ho'o CAF na roto i te Toata farane o te mahu auahi putane, ua topa ia 14,2 % ia fa'aauhia'tu i to muri atu ho'ora'a na roto i te mau topara'a o te moniho'o FOB e o te tara Marite i te tai'o mahana no te fa'atomora'a. Te vai ara noa nei ra te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau i mia i te mara'ara'a i roto i teie nei ao, e ua fa'aoti 'ōia e tape'a noa i te mau moniho'o o te mau mori i ni'a i to ratou faito no teie mahana, no te 'ava'e 'atete.


Tauturu moni na te Pū Patura'a Nohora'a Totiare no Porinetia farani no te paturu faufa'a monira'a i ta'na fa'anahora'a mau tapura 'ohipa 2017

Na roto i te anira'a a te Fa'aterehau no te Nohora'a, ua ha'amana te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau e horo'a hō'ē tauturu moni no te faito e 300 mirioni toata farane na te Pū Patura'a i te Nohora'a Totiare no Porinetia farani (AISPF) no te paturu faufa'a monira'a i tā'na fa'anahora'a no te mau tapura 'ohipa no teie matahiti 2017.

Ha'amauhia i te tiunu 2008, e ta'atira'a niuhia i ni'a i te ture no te matahiti 1 901 te Pū Patura'a Nohora'a Totiare no Porinetia farani (AISPF). O 'ōia ana'e te Ta'atira'a no te patura'a i te nohora'a totiare. Te ha'a 'amui nei 'oia e te mau Piha Totiare a te mau 'Oire no Pa'ea, Puna'auia, Fa'a'a, Pape'ete, Pira'e, 'Arue, Mahina, na roto ia'na ua roa'a to e rave rahi mau 'utuafare fetii mau nohora'a 'api, i ni'a i te moni tanotano noa.

Te tauturu AISPF o te hō'ē ia tauturu no te amora'a e piti tuha'a i ni'a i te toru o te moni fare ta'ava'e. No te fana'ora'a i te mape'era'a a te AISPF, e titauhia te mau 'utuafare i roto i te fifi ia haere e fa'a'ite ia rātou i roto i te mau Piha 'Ohipa Totiare, ma te fafau i te hō'ē 'ōpuara'a no te orara'a tamau e te Tauturura'a a te mau Piha Totiare. E titauhia to te ta'ata e ani ra, 'aita to'na e fare nohora'a tupuna e fatu ra e 'aita ato'a e faufa'a e fatu mai 'amuri atu, e tā'na moni rave 'ohipa, 'eiaha ia ia hau atu i te faito e titauhia, ia au ato'a i te rahira'a o te mau mero i roto i taua 'utuafare fetii ra.

Te mau nohora'a o te horo'ahia'tu no roto mai ia i te mau ta'ata, ia muri a'e i te hō'ē hi'opo'ara'a no te huru o te nohora'a e o te 'aua a te OPH, Pu Porineta no te Nohora'a. Te pu'etau no te horo'a tarahura'a, e tauiui noa ia mai te 12 e tae atu i te 24 'ava'e. No te fana'ora'a i te tauturu AISPF, e mea titauhia ia tai'ohia te feia e ani ra e te mau Piha toro'a Totiare a to rātou 'Ōire.
Ei fa'aaura'a no te tauturu no 2017, te fafau nei e AISPF, na roto i te hō'ē fa'aaura'a no ta'na mau titaura'a ia :
Pahono i te mau hia'aira'a i te nohora'a o te mau 'utuafare fetii i roto i te fifi, i ni'a i te faito e 200 mau nohora'a i roto i te mau 'oire rarahi, ia 'ohie i taua mau 'utuafare fetii ra, ia haere atu e farerei i te mau Piha Toro'a a te Hau, mai te mau Pu ihoa no te Fa'aora'a i ni'a i te toro'a 'ohipa, mai te SEFI, te CFPA, te GREPFOC ;
Mape'era'a i te mau 'utuafare fetii o te hina'aro ra e fa'ahotu no te hō'ē pu'etau roa i roto i te hō'ē 'ōpuara'a no te fa'a'ohipa i te hō'ē tuha'a fenua no te fa'a'apura'a o te Hau ;
Te horo'ara'a piri i te 100 rahira'a nohora'a i te mau piahi e pute ta ratou, o tei 'ore i o atu i roto i te mau fa'anahora'a a te UPF (Fare Ha'apiira'a Tuatoru no Porinetia farani) e aore ra te Pu Nohora'a o te mau Piahi (CHE).


Ti'ara'a o te Fariira'a Ratere i Ra'iatea

Na roto i te tapa'oroahia a'e nei to tātou Marae no Taputapuatea i ni'a i te tapura no te mau faufa'a a te ao na te UNESCO, e no te tere o te 'Āpo'ora'ahau i Taputapuatea i tapa'ohia no te mahana toru nei 26 no tiurai 2017, ua vauvau mai te Fa'aterehau vahine no te Fariira'a Ratere i te huru no te ti'ara'a o te Fariira'a Ratere i Ra'iatea.

Te mara'ara'a te terera'a mai na o te mau Ratere i roto i na matahiti e toru i ma'iri a'e nei (ua tata'i piti te faito rahira'a ratere na ni'a i te fenua mai te 2013 maira, o tei mara'a mai, mai te 9 014 i ni'a i te 18 555 i te 2016 iho nei), hō'ē ato'a nota no te nohora'a i ni'a i te pa'epa'e, te mau tapura 'ohipa fa'ata'ahia na te mau ratere, te huru no te fariira'a ia au i te peu tumu o te huira'atia e o te fenua e te mau fa'anahonahora'a 'āpi o tei ravehia'tu e te Piha no te Fariira'a Ratere (te fa'a'apu potania no Fa'aroa, te pu fariira'a no Fare'ofe ta'amuhia i ni'a i te Marae no Taputapuatea), e tae noa'tu i te 'ōpuara'a no te ho'e ti'amo'o no Fa'aroa, o tei hi'opo'a maita'ihia mai.


Fa'atupura'a i te Tomite Pairati 'Ihi Rave'a Mata'ita'ira'a Ratere na ni'a i te Manua

Mai te 2012 e tae mai i te 2016, a 5 ia matahiti i teie nei, e 'iteahia hō'ē mara'ara'a i ni'a i te + 80% no te rahira'a o te mau tapaera'a mai o te mau manua i roto i teie pu'etau (te ho'e rahira'a 1 039 tapaera'a mai o te mau manua i 2016 ra, tuhahia i ni'a 11 rahiira'a tapaera'a rau i roto ia Porinetia ta'ato'a), e +103% mau taera'a mai o te mau horopatete i roto i te reira mau tapaera'a mai o te mau manua. I 2016 ra, e 22 mau taiete manua oriori mata'ita'i haere na ni'a i te pahi no e 33 rahira'a manua rau o tei fano mai na roto i te mau 'oti'a moana no Porinetia nei, ua rave mai ratou 114 mau fa'a'āpira'a huritumu i te ma horopatete o te manua) i ni'a ia Pape'ete.

Na roto i te reira mara'ara'a no taua tapura 'ohipa ra, ua mara'a te mau topatopa faufa'a moni o tei mana'ohia na mai te 7,7 miria toata farane i te 2012 ra i ni'a i te 12 miria toata farane i te 2016 iho nei, e 40 % o tei ha'amau'a ti'ahia'tu na i ni'a i te fenua i te mau tapaera'a mai o te mau manua. E horo'a te reira no te 'ohipa i rave 'amuihia mai mai 2010 maira. Ua 'āmui te mau 'ihi toro'a fariira'a ratere e te mau mana o te hau i roa'ahia mai ai te reira numera fa'ahiahia. Tera ra, te toe rahi nei a te mau tapura 'ohipa e titauhia tatou ia rave atu a no te reira tuha'a.

Ua fa'aara fa'ahouhia mai ho'e tuha'a 'api no 2018 o te titau maira ia tātou ia fa'arahi fa'ahou atu i ta tātou mau tauto'ora'a. Te hina'aro nei te Haufenua e ha'afaufa'a i tō'na faito rahira'a hiro'a fenua i roto i te moana no Patitifa Apato'a nei no te fa'arirora'a i te roto uahu no Pape'ete ei roto uahu « upo'o no taua reni ra » i roto i teie tuha'a fenua. E rahi fa'ahou atu a te mau taiete fa'anaho i te mau fanora'a no taua mau manua ra mai Pape'ete atu e aore ia fano ti'a mai e tipae mai i Pape'ete, mai te vai a'e na mai i teie nei, e te Paulo Gauguin, te Wind Spirit, e tae noa'tu i te fa'aterehia mai e te mau taiete mai ia Oceania Cruises, Ponant e aore ia Holland America Line. No te reira tumu, i fa'aoti ai te Fa'aterera'a o te Uahu no Pape'ete e ha'amau i te ho'e poro no te mau fanora'a mai na te ara, o te riro roa mai ei tapura 'ohipa faufa'a rahi no te mau motu no Patiti Apato'a.

I roto i te putuputura'a 'imira'a mana'o o te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau no te 30 ra no tiunu e no te 1 ra no tiurai i ma'iri, ua fa'aotihia e ha'amau i te ho'e Tomite Pairati no te hi'opo'a fa'ahou atu a, no te arai vavaora'a i te ha'apararera'a i te fa'anahora'a 'ihi rave'a 'aravihi no te ha'amaita'i fa'ahoura'a'tu a i te tuha'a no te mau tere oriori mata'ita'i na ni'a i te manua o te mau ratere na Porinetia farani nei. No te fauifaa o te reira mau tapura 'ohipa, no te mau tipaera'a ihoa ra na roto i te mau motu no te mau tipaera'a manua, e mea faufaa rahivrooa ia, ia fa'anaho papuhia te parau no te mau tipaera'a, no te fa'atutera'a e no te fa'atianira'a.


Ha'amaura'a i te Pu Fa'atanora'a 'Ea e Totiare (ARASS)

Fa'aiho fa'ahoura'a mai i te mana o te Haufenua na roto i te fa'anaho fa'ahoura'a i te huru no te fa'aterera'a e no te mau rave'a ravera'a i te mau fa'aotira'a i roto i te tuha'a no te 'ea e no te totiare, o tei riro mai te ho'e no te mau 'ama'a rarahi no te Hoho'a Fa'aterera'a 'Ea (SOS). E na roto te reira fa'anaho fa'ahoura'a i te huru fa'aterera'a i te fenua ite ha'amaura'a i te ho'e mauha'a pairati na'na e fa'a'oti mai i te mau 'avei'a 'ihi rave'a e tano ia ravehia.

Te Pū no te Fa'atanora'a i te tareni no te 'Ea e no te Totiare (ARASS) o te mauha'a ia no te fa'atano i te 'ea e te parurura'a totiare, ti'a'au i te pairatira'a fa'ahope i te mau fa'aotira'a 'ihi rave'a 'aravihi. No te ha'afau hope roa'tu i ta'na tareni, e mea ti'a ia horo'a ato'ahia'tu ia'na ra te tuha'a n tetotiare.

No reira, e 'amui ia te pu i te tahi mau tareni a te Fa'aterera'a a te 'Ea, a te Fa'aterera'a o te mau 'Ohipa Fenua, a te Tomite Rahi no te parurura'a totiare e no te ta'atira'a no te fetii e te mau rave'a no te reira.

Hau atu te tatarara'a no te mau 'avei'a 'ihi rave'a, e fa'anaho mai te piha toro'a i te arata'ira'a no te horo'a i te mau rapa'aura'a i te huira'atira e unuma e te horo'a no te mau fariira'a totiare e rapa'aura'a ma'i. Na'na ato'a e fa'a'oti mai i te fa no te mau ha'amau'ara'a i te mau paruru ma'i e te fa no te mau ha'amau'ara'a no te 'ea. Na'na ato'a e, ia au i te mana'o o te SOS, i te ta'ato'ara'a no te mau fa'ati'ara'a e na'na ho'i e e fa'anaho mai i te ta'ato'ara'a no te mau fariira'a e te fa'ati'ara'a a te mau tuha'a no te 'ea e no te totiare, te fa'anahora'a i te 'aufaura'a e te hi'opo'ara'a i to'na fa'a'ohipara'ahia.


Parurura'a i te hititahatai no te peho no Faaripo i te pk 15 i Papenoo i roto i te 'Ōire no Hitia’a O Te Ra

Te tuha'a piri tahatai no Fa'aripo e vai i te pk 15 i roto i te tuha'a 'oire no Papenoo, e mea pinepine 'ōia i te faaruru atu i te mau mata'are rarahi no tua mai e e pinepine ato'a te mau ha'apa'arira'a poromu i te paparari.

No reira, ua fa'aoti te Fa'aterera'a no te mau Patura'a Rarahi a te Hau e fa'atere i te tahi mau tapura 'ohipa no te paruru i mua i te mau paura'a o te one i te miti, ma te patun mai i e ho'e paruru na te hiti tahatai i ni'a i te roara'a e 317 metera i te pae to 'o'a o te rā no te 'anavai no Vaitapu.

I muri a'e i te 'iteara'ahia'tu e te feia titorotoro a te hau i roto i te are no te 9 e tae mai i te 26 no me i ma'iri a'e ei. Ua ha'amana te 'Āpo'ora'a a te mau Faaterehau i te hō'ē faaotira'a mana o tei tu'uhia mai e te Fa'terehau no te mau Patura'a Rarahi a te Hau no te mau Utara'a na te Fenua nei, no te tareni faufa'a no te maita'i o te ta'ato'ara'a e paruru i te hiti tahatai no a'aripo i te pk 15 i Papeno'o, i roto i te 'oire no Hitia'a no te Rā e te tapeara'a mai i te mau tuha'a fenua tapiri mai e hina'arohia no te reira tapura 'ohipa.


Horo'ara'a i te tauturu moni na te 'Amuitahira'a O Oe To Oe Rima

Ua ha'amana te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau e horo'a, na te 'Amuitahira'a Aupupu O 'Oe TO 'Oe Rima, hō'ē tauturu mon no ta'na terera'a 'ohipa rto fa'ata'ahia no te 'aufau tuha'a i ta'na mau ha'amau'ara'a no teie matahiti 2017.
Ia au i te mau fa'aturera'a no te ture 'Ohipa, e nehenehe ta te hō'ē 'Aupupu 'iteahia e ha'amanahia no Porinetia farani, e fana'o i te ho'e tauturu moni no ta'na terera'a 'ohipa roto, ia au i te faufa'a 'iritihia, i muri a'e i te mana'o o te Tomite no te Hi'opo'a i te 'Āfata terera'a faufa'a e faufa'a moni a te 'Āpo'ora'a rahi no Porinetia farani.

Ua ha'amauhia te faitota'ato'a i ni'a i te 19 mirioni toata farani no 2017 nei, o tei tuhahia ia au i te rahira'a parahira'a i roa'a mai i te mau Aupupu tata'itahi i roto i e mau ma'itira'a ti'ara'a toro'a no te matahiti 2015 ra e no te matahiti 2016 ra.

Ia au i te rahira'a parahira'a i roa'a mai i te 'Amuitahira'a no te Aupupu O 'Oe To 'Oe Rima o te tai'ohia e 308 i ni'a i tera rahira'a e 2624 mau ti'a ma'itihia n roto mai i taua mau ma'itira'a ra te faito no te tauturu moni e horo'ahia na'na tei ni'a ia i te 2 230 183 toata farane. E 'aufau ia te reira tauturu e 36,76 % no ta'na mau ha'amau'ara'a a taua 'Āmuitahira'a Aupupu e tā'na 'Āfata terera'a faufa'a e mea fa'ihia ia e te mau moni huihui a tō'na mau mero.


Porotita tuha'a no te pape

Ua vauvau mai te Fa'aterehau no te Ta'ere, no te 'Arutaimareva, no te Rima 'I e no te Itouira, i mua i te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te mau reni rarahi nop te porotita tuha'a no te pape a Porinetia farani, hou a'e e haponohia'tu ai te reira parau i roto i te 'Āpo'ora'a Matutu Ti'arau Matau'i.

Te porotita no mua nei no te pape o te tuha'a matameha'i roa ia no te ti'a'aura'a i te pape e i te mau tahora pape e te mau reva pape no te Fenua nei. E turu'i 'oia i ni'a e 3 mau 'avei'a rave'a rarahi roa :
- Te 'Avei'a A : te ha'amaura'a hō'ē autaipera'a i rotopu i te mau 'Oire e te Haufenua no te ha'apuai i te maita'ira'a no te mau tapura 'ohipa a te hau no te ti'a'aura'a te pape inu, te ha'apa'arira'a e te titi'ara'a i te mau pape viivii e te mau pape ua ;
- Te 'Avei'a B : Te ti'a'au pu'etau maorora'a i te mau 'apo'o pape e tahe tia'tura i roto i te mau muriavai e tahe ti'a roa'tu ai i roto i te tairoto ;
- Te 'Avei'a C : Te fa'aotira'a i te huru no te fa'aterera'a i te porotita no te tuha'a no te pape e te tahi atu mau porotita tuha'a a te Fenua nei e no roto i te 'amuitahi autaipera'a atu e te tahi au mau tuha'a fenua e to te ao ato'a nei.

Te faito 'afata faufa'a i fa'anahohia no te porotita no te pape tei ni'a ia i te 19,2 miria toata faranei ni'a e 4 matahiti, fa'atumuhia i ni'a i na 'avei'a A (63 %) e B (36 %).

Te pu'eparau e tu'uhia'tu i mua i te CESC ('Āpo'ora'a Matutu Ti'arau Matau'i) e 'āmui ato'a mai ia i te mau raranira'a a te PSE, ho'e fa'anahora'a tapura 'ohipa no e 4 matahiti e te ho'e ha'amau'ara'a tau poto. I muri mai i te horo'ara'a mana'o o te CESC, e fa'ataehia'tu i mua i te ha'amanara'a a te 'Apo'ora'arahi no Porinetia farani.


Te mau tauturu moni i te mau ta'atira'a

Na roto i te tauturura'a i te mau tapura 'ohipa e te mau fa'anahora'a ta'ere, ua horo'a te 'Āpo'ora'a a te mau Fa'aterehau i te hō'ē tauturu moni na te Tomite Tahiti I te Rima Rau, o tei fa'atupu na i te 29 ra'a o te Heiva Rima 'Ī, mai te 23 no tiunu e tae mai i te 16 no tiurai i ma'iri a'e nei, i Mama'o.

Te hō'ē tauturu moni i ni'a i te faito e 7 500 000 toata farane faito piri i te 50 % te faito piri i te 50 % no te ho'o ta'ato'a no taua fa'anahora'a ra o tei fa'aputuputu mai na piri i te 200 rahira'a rima 'i, i ni'a 100 rahira'a 'iri ho'oho'ora'a.

Ua horo'a ato'a te 'Apo'ora'a a te mau Fa'aterehau, i te tahi atu pae,i te hō'ē tauturu moni piri i te 500 000 toata farane na te ta'atira'a Patutiki no te fa'atupu ho'e ha'apiipiira'a na te mau ta'ata ha'apii toro'a tatau. Te fā a taua ta'atira'a ra, o te parurura'a e te ha'afaufa'ara'a i te rahuara'a a to 'Enana, i te pae ihoa no te tataura'a tino « Patutiki », e te fa'ahanira'a e te fa'ahotura'a i te reira mau ha'a rima 'i.