Rave rahi mau puta fa'atoro parau e nehenehe e arata'i ia 'outou
PAPEETE, le 21/01/2016 - Ua rahi o tatou e ma'imi ra i te ho'e 'ohipa, ia roa'a te tahi moni, no te fa'atama'a i te 'utuafare, no te ori haere, e rau noa atu a. Ia haere ana'e e farerei i te mau taiete, e tapiri mai ratou i te mau 'uputa ma te parau e « 'aita e 'ohipa ! ». I teie nei, na hea pa'i ia ?
Te tahi rave'a : e mau mai i te mau toro'a e fa'a'ohipa te papa'i na roto i to tatou reo:
Teie ra, ia mau mai i teie mau toro'a, e titauhia e 'ite i te papa'i. Na mua roa ra, ia 'ite i te parau na roto i te reo. Te fifi ia e 'itehia ra ia fa'ao ana'e te mau taure'are'a i te fare ha'api'ira'a tuatoru no Outumaoro. Rahi o ratou, 'aita roa atu e papu noa a'e. Rahi ato'a ia te fa'aru'e i te ha'api'ira'a. Hau i te 20 matahiti i teie nei, te ha'amaura'ahia te ha'api'ira'a reo ma'ohi i te fare ha'api'ira'a tuatoru, te vai noa ra a teie fifi.
Te ha'apapu nei o Sylvia Richaud, vahine papa'i puta e 'orometua ha'api'i reo ma'ohi, « Tei raro roa te faito o te mau piahi ia tae ana'e mai i te fare ha'api'ira'a tuatoru no Outumaoro, no te mea 'aita i tau'a noa a'e i te ha'api'ira'a i te fare ha'api'ira'a tuarua, 'aore ra ua ha'apuaihia te ha'api'ira'a reo farani e te tahi atu mau ha'api'ira'a, eiaha ra te ha'api'ira'a reo ma'ohi. Ia tae ana'e mai i o nei, i reira ratou e ha'apapu ai i ni'a i to ratou iho reo tumu. Tera ra te fifi, 'e'ere i 'o nei e ha'api'i ai ! I 'o nei e fa'ahotu ai ! »
'Aua'e maoti, rave rahi ato'a tei papu i te reo, ua mau mai ia ia ratou i te parau tu'ite DEUG, LICENCE e tae roa atu MASTER.
Ua riro mai te rahira'a o te mau piahi matamua roa ei 'orometua ha'api'i reo ma'ohi i roto i te mau fare ha'api'ira'a tuarua no te fenua nei. I teie mahana, no teie toro'a, ua api e ua iti te mau parahira'a horo'ahia e te fa'aterera'a hau farani. Na hea ia ?
Te tahi toro'a e roa'a na roto i te papa'i ma te ha'afaufa'a i to tatou reo, te toro'a papa'i ve'a, papa'i puta, papa'i himene, papa'i pehepehe, papa'i 'a'amu...Mana'o-'ore-hia paha teie e tatou, no te mea e tano e parau, e mau toro'a 'api teie no tatou.
Sylvia Richaud "E roa'a te 'ohipa ! Fa'aitoito i te papa'i ta na iho puta, ta na iho 'a'amu, ta na iho pehepehe ! A pia mai ! A fafa atu te mau taiete tera ta ratou tuha'a 'ohipa ! E papa'i ato'a to tatou parau ia 'itehia mai e to rapae, mai te ravehia ra e te mau maori, to Rapa Nui ! E 'itehia na te ao nei, e reo to tatou !"
No teie 'oro'a no te reo ma'ohi fa'anahohia i te fare ha'api'ira'a tuatoru no Outumaoro, e vauvau mai te mau piahi no te piha Toru, ta ratou mau papa'i. E papa'i i te tahi 'orero anei, i te tahi pata'uta'u, i te tahi himene...e mau papa'i ana'e na roto i to ratou reo tumu.
Patuariki PAOFAI, licence Reo ma'ohi : "Ua papa'i au i te ho'e pa'o'a-hivinau. 'E'ere roa atu i te mea 'ohie ! 'Aua'e no roto mai au i te ho'e pupu 'ori tahiti, ua 'ohie ia 'u i te papa'i, te tu'ura'a i te nota, i te pehepehe. Ua 'apo mai au te mau mana'o o te mau hoa piahi, te mau rauti o ta 'u pupu 'ori, e 'ohipa 'amui teie."
Tetaha MATAPO, licence Reo ma'ohi : "Ua papa'i au i te ho'e 'orero ! 'E'ere i te mea 'ohie, ua potohia pa'i te taime tei horo'ahia mai! No Maupiti au, e metua pa'ari tei roto i to'u 'opu feti'i te mau nei i te mau parau pa'ari o to'u feti'i. Te papa'i nei 'o na. Hina'aro ato'a vau e papa'i mai ia na. Hina'aro vau e riro mai mai ia na, e papa'i no te ha'afaufaa i te 'a'au o to 'u fenua. Peneia'e e riro mai au ei vahine papa'i puta no Maupiti. 'Eiaha no te haru i te 'ite o te feia pa'ari, e tu'u atu ai ia ratou i te hiti ! No te fa'a'ite ra i te faufa'a e vai ra io 'u".
No te turu i teie mau taure'are'a, na tatou ia e tapapa atu i teie 'oro'a i te fare ha'api'ira'a tuatoru no 'Outumaoro. E ha'amata te reira i te hora hitu e te 'afa i te po'ipo'i e tae atu i te hora 11h30. E nehenehe paha ia e ti'aturi, na te papa'i e horo'a i te hia'ai i te u'i 'api, e parau na roto i to na reo tumu.
Te tahi rave'a : e mau mai i te mau toro'a e fa'a'ohipa te papa'i na roto i to tatou reo:
Teie ra, ia mau mai i teie mau toro'a, e titauhia e 'ite i te papa'i. Na mua roa ra, ia 'ite i te parau na roto i te reo. Te fifi ia e 'itehia ra ia fa'ao ana'e te mau taure'are'a i te fare ha'api'ira'a tuatoru no Outumaoro. Rahi o ratou, 'aita roa atu e papu noa a'e. Rahi ato'a ia te fa'aru'e i te ha'api'ira'a. Hau i te 20 matahiti i teie nei, te ha'amaura'ahia te ha'api'ira'a reo ma'ohi i te fare ha'api'ira'a tuatoru, te vai noa ra a teie fifi.
Te ha'apapu nei o Sylvia Richaud, vahine papa'i puta e 'orometua ha'api'i reo ma'ohi, « Tei raro roa te faito o te mau piahi ia tae ana'e mai i te fare ha'api'ira'a tuatoru no Outumaoro, no te mea 'aita i tau'a noa a'e i te ha'api'ira'a i te fare ha'api'ira'a tuarua, 'aore ra ua ha'apuaihia te ha'api'ira'a reo farani e te tahi atu mau ha'api'ira'a, eiaha ra te ha'api'ira'a reo ma'ohi. Ia tae ana'e mai i o nei, i reira ratou e ha'apapu ai i ni'a i to ratou iho reo tumu. Tera ra te fifi, 'e'ere i 'o nei e ha'api'i ai ! I 'o nei e fa'ahotu ai ! »
'Aua'e maoti, rave rahi ato'a tei papu i te reo, ua mau mai ia ia ratou i te parau tu'ite DEUG, LICENCE e tae roa atu MASTER.
Ua riro mai te rahira'a o te mau piahi matamua roa ei 'orometua ha'api'i reo ma'ohi i roto i te mau fare ha'api'ira'a tuarua no te fenua nei. I teie mahana, no teie toro'a, ua api e ua iti te mau parahira'a horo'ahia e te fa'aterera'a hau farani. Na hea ia ?
Te tahi toro'a e roa'a na roto i te papa'i ma te ha'afaufa'a i to tatou reo, te toro'a papa'i ve'a, papa'i puta, papa'i himene, papa'i pehepehe, papa'i 'a'amu...Mana'o-'ore-hia paha teie e tatou, no te mea e tano e parau, e mau toro'a 'api teie no tatou.
Sylvia Richaud "E roa'a te 'ohipa ! Fa'aitoito i te papa'i ta na iho puta, ta na iho 'a'amu, ta na iho pehepehe ! A pia mai ! A fafa atu te mau taiete tera ta ratou tuha'a 'ohipa ! E papa'i ato'a to tatou parau ia 'itehia mai e to rapae, mai te ravehia ra e te mau maori, to Rapa Nui ! E 'itehia na te ao nei, e reo to tatou !"
No teie 'oro'a no te reo ma'ohi fa'anahohia i te fare ha'api'ira'a tuatoru no Outumaoro, e vauvau mai te mau piahi no te piha Toru, ta ratou mau papa'i. E papa'i i te tahi 'orero anei, i te tahi pata'uta'u, i te tahi himene...e mau papa'i ana'e na roto i to ratou reo tumu.
Patuariki PAOFAI, licence Reo ma'ohi : "Ua papa'i au i te ho'e pa'o'a-hivinau. 'E'ere roa atu i te mea 'ohie ! 'Aua'e no roto mai au i te ho'e pupu 'ori tahiti, ua 'ohie ia 'u i te papa'i, te tu'ura'a i te nota, i te pehepehe. Ua 'apo mai au te mau mana'o o te mau hoa piahi, te mau rauti o ta 'u pupu 'ori, e 'ohipa 'amui teie."
Tetaha MATAPO, licence Reo ma'ohi : "Ua papa'i au i te ho'e 'orero ! 'E'ere i te mea 'ohie, ua potohia pa'i te taime tei horo'ahia mai! No Maupiti au, e metua pa'ari tei roto i to'u 'opu feti'i te mau nei i te mau parau pa'ari o to'u feti'i. Te papa'i nei 'o na. Hina'aro ato'a vau e papa'i mai ia na. Hina'aro vau e riro mai mai ia na, e papa'i no te ha'afaufaa i te 'a'au o to 'u fenua. Peneia'e e riro mai au ei vahine papa'i puta no Maupiti. 'Eiaha no te haru i te 'ite o te feia pa'ari, e tu'u atu ai ia ratou i te hiti ! No te fa'a'ite ra i te faufa'a e vai ra io 'u".
No te turu i teie mau taure'are'a, na tatou ia e tapapa atu i teie 'oro'a i te fare ha'api'ira'a tuatoru no 'Outumaoro. E ha'amata te reira i te hora hitu e te 'afa i te po'ipo'i e tae atu i te hora 11h30. E nehenehe paha ia e ti'aturi, na te papa'i e horo'a i te hia'ai i te u'i 'api, e parau na roto i to na reo tumu.